بررسی پوسیدگی طوقه و ریشه خربزه (بوته میری) در استان خراسان

پوسیدگی طوقه و ریشه خربزه (بوته میری) یکی از مهمترین بیماریهای این گیاه محسوب می شود که همه ساله خسارت زیادی به کشاورزان وارد می سازد. برای تعیین و شناسائی عامل بیماری بوته میری خربزه در استان خراسان طی سالهای 1374-75 از مناطق عمده کشت خربزه در مراحل مختلف رشد گیاه نمونه برداری به عمل آمد. با کشت ساقه و ریشه گیاهان آلوده در محیط های کشت pda و cma، چندین گونه قارچ جداسازی گردید که بیماریزائی آنها براساس اصول کخ به سه روش : -1 کشت روی محیط ماسه - بذر گندم -2 مایه زنی سوسپانسیون اسپور به خاک استریل در پای گیاهان سالم و -3 روش فرو بردن ریشه گیاهان سالم در سوسپانسیون اسپور (root - dip) مورد بررسی قرار گرفت و سه گونه قارچ زیر به عنوان عوامل پوسیدگی ریشه و طوقه خربزه (بوته میری) از استان خراسان گراش می شود: -1 fusarium oxysporum schlecht. f. sp. melonis snyder & hansen. -2 phytophthora drechsleri turker. -3 pythium aphaniddermatum (edson) fitz. گونه های اول و سوم از کلیه مناطق کشت خربزه در استان خراسان جدا گردیده، و هر کونه دوم از مزارع خربزه شهرستان های مشهد، تربت حیدریه و تربت جام جداسازی شد. همچنین گونه اول (f. oxysporum) به عنوان مهمترین عامل بیماری بوته میری خربزه در استان خراسان معرفی می گردد. جداسازی مکررfusarium oxysporum f. sp. melonis از اندامهای هوائی گیاهان آلوده (ساقه، دم برگ و دم گل) نشان داد که عامل بیماری می تواند در داخل سیستم آوند چوبی گیاه حرکت نموده و اندامهای مختلف گیاه را آلوده سازد که یکی از شاخص ترین علائم بیماری ایجاد شده توسط این گونه پژمردگی یک طرفه گیاه می باشد. شدت آلودگی بیماری پوسیدگی ریشه و طوقه خربزه در مناطق مختلف کاشت آن اندازه گیری شد و شهرستان سرخس با میانگین 20/64 درصد و شهرستان مشهد با میانگین 33/20 درصد به ترتیب کمترین و بیشتر مقدار آلودگی را دارا بودند. آزمایش اثبات بیماریزائی قارچ fusarium روی ماسه - بذر گندم نشان داد که f. oxysporum می تواند با حمله به گیاهچه خربزه قبل از خروج از خاک باعث مرگ گیاهچه و پوسیدگی بذر خربزه شود.